سکونتگاه های غیررسمی پدیده ای ناشی از گسترش شهرها و بازتابی از عدم توزیع مناسب امکانات شهری هستند. زمانی که شهر نتواند نیازهای بخشی از جمعیت خود را تامین کند، آن ها را به حاشیه می‌راند. براساس آمارهای سال ۹۵ حدود ۱۱ میلیون نفر در محلات حاشیه نشین کشور ساکن بودند و این امر اهمیت توجه به محلات را بیش از پیش میکرد؛ لذا برای هدف قرار دادن کاهش آسیب های اجتماعی، لزوم توجه به بحث حاشیه نشینی و ورود به آن احساس می شد. در همین راستا دفاتر تسهیلگری و توسعه محلی به منظور بهره مندی از توان و ظرفیت بخش خصوصی در رشد و توسعه مناطق کمتر توسعه یافته در ده استان کشور از سال ۱۳۹۶ توسط وزارت کشور با هدف شناسایی، آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی بر پایه داده‌های واقعی ایجاد شدند و از جمله اقدامات مؤثر دولت نیز در راستای دغدغه‌های مقام معظم رهبری در حوزه آسیب‌های اجتماعی بوده است.
در همین راستا دفتر تسهیلگری و توسعه محلی وحدت نیز، مستقر در محدوده وحدت در شهر اردبیل است که از ابتدای سال ۱۳۹۸ با اخذ مجوز از سازمان امور اجتماعی وزارت کشور و نیز استانداری اردبیل تاسیس شده و با تیمی متشکل از شش نفر( مدیر دفتر، کارشناسان اجتماعی، اقتصادی، شهرسازی، حقوقی و مددکار اجتماعی) می باشد که بر طبق ساختاری معین و با تکیه بر مشارکت های مردمی و بسیج منابع به توانمندسازی محلات کم برخوردار(اسلام آباد، درویش آباد، رحیم طیار و کاظم آباد) که جمعیتی حدود پانزده هزار نفر را پوشش می دهد، می پردازد. این دفاتر که با هدف توسعه و تکیه بر مشارکت های مردمی دایر شده اند، به‌عنوان حلقه واسط بین شهروندان با دولت و دستگاه‌های اجرایی دولتی به شمار می‌روند. هدف این توسعه، به‌کارگیری و تقویت ظرفیت افراد به‌عنوان شهروندان فعال و کنشگر، از طریق همکاری، هم‌اندیشی، همراهی و تعامل در گروه‌های اجتماعی، سازمان‌ها، شبکه‌ها از یک‌سو و تقویت ظرفیت نهادها و ادارات به وسیله تعامل و گفت‌وگو با شهروندان و مسئولان در شکل‌دهی و ایجاد تغییرات در محله از سوی دیگر است.
از جمله نقش های مهم این دفاتر توانمند سازی محلات کم برخوردار شهری و ارتقای سطح آگاهی ساکنان در ارائه راه حل در رویارویی با مشکلات و شناخت نقاط ضعف و قوت محله و سعی در برطرف کردن و هموارسازی مشکلات موجود است که به تعبیری این اقدامات نقش مسئله یابی مشارکتی را شفاف‌تر می سازد. با گذشت یکسال از تاسیس دفاتر در محلات، وجود آن ها بسیار تاثیر گذار بوده از جهت اینکه مردم آموخته اند دارای پتانسیل هایی می باشند که در مواجهه با مشکلات راه حل ها را می توانند از درون خود جست و جو کنند. دفاتر تسهیلگری در واقع با تسهیل ساختن مسیرهای سخت و هموار برای رسیدن به موفقیت و پیشرفت، مردم را به سوی اهداف و انتظاراتشان سوق می دهند و سیمای محلات کم برخوردار را تغییر خواهند داد.
اهداف کلی دفاتر تسهیلگری شامل موارد زیر است:
بهبود کیفیت زندگی ساکنان و کیفیت عمومی محیط محله
بهبود سلامت ساکنان محله
کاهش آسیب های اجتماعی و حمایت از افراد و گروه های آسیب دیده و آسیب پذیر
افزایش میزان مشارکت، اعتماد و حمایت‌های مردمی
توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی جامعه محلی
مشارکت در تامین نیازهای جامعه محلی با تکیه بر ظرفیت‌ها و دارایی های محلات
یادداشت: شبنم شهماری