حاشيه¬نشيني پدیده¬ای با ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فضایی گسترده، معلول شهرنشینی مدرن است که در اثر بي¬برنامگي، بي¬عدالتي در توزیع ناعادلانه ثروت و امکانات در حاشیه شهرها ایجاد شده است.
کم‌توجهی و ضعف در برنامه¬های اسکان و اشتغال اقشار کم درآمد منجر به شکل‌گیری چنین سکونتگاه‌هایی شده است. براساس آمارهای موجود حدود ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کشور با چالش عمده اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و غیره در محلات حاشیه‌نشین ساکن هستند که لزوم توجه و ارائـه برنامـه¬ریزی راهبـردی بـرای این بخش از جمعیت کشور ضـرورت اساسی محسوب می¬شود.
در همین راستا دفاتر تسهیلگری و توسعه محلی در محلات حاشیه¬نشین، با هدف شناسایی و استفاده از منابع و توانایی‌های درونی محله به‌منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود در گسترش زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی محلات توسط وزارت کشور ایجاد شدند. این دفاتر با رویکرد اجتماع‌محور به دنبال توسعه اجتماعی محلات کمتر برخوردار هستند و با مشارکت اهالی محله و شناسایی نیاز جوامع محلی و افزایش سرمایه اجتماعی و اعتمادسازی در جامعه به دنبال توانمندسازی محلات هستند.
در راستای توسعه محلات کم برخوردار استان اردبیل، سه دفتر تسهیلگری در محلات نیار، وحدت و پناه‌آباد شهر اردبیل از فروردین‌ماه سال ۱۳۹۸ از سوی سازمان امور اجتماعی وزارت کشور و استانداری اردبیل با کارگروهی متشکل از شش نفر (مدیر دفتر، کارشناسان شهرسازی، اقتصادی، اجتماعی، مددکار اجتماعی و حقوقی) به منظور توانمندسازی محلات هدف تأسیس گردید.
دفتر تسهیلگری و توسعه محلی نیار که مستقر در محدوده محله نیار است جمعیتی بیش از ۱۰ هزار نفر را تحت پوشش خود دارد. فلسفه اصلی راه اندازی دفتر تسهیلگری و توسعه محلی نیار، تمرکز بر محله برای توانمندسازی مردم و شناسایی آسیب‌ها و پیگیری این مسائل از دستگاه‌های مربوط است. دفتر تسهیلگر نیار در واقع حلقه رابط ميان شهروندان و مسئولان دستگاه¬هاي اجرايي به شمار مي¬رود و با توجه به حضور كمرنگ دستگاه¬هاي اجرايي در زمينه ساماندهي امور محله، ظرفيتي مناسب براي ايجاد پيوند ميان ساكنان محله و مسئولان است.
مهم‌ترین رسالت دفتر تسهيلگري نیار، توسعه محله در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و شهرسازی با رویکرد اجتماع‌محور از طریق افزایش مشارکت مردمی و گروه¬های اجتماعی است. توانمندسازی ساکنین، ارتقای آگاهی عمومی و مطالبه¬گری فرآیندی است که می¬بایست طی شود تا نهایتاً با ایجاد ساختارهای نهادی و مشارکتی، دستیابی به اهداف توسعه محلی با مشارکت مردمی و ارتقای اعتماد و همبستگی اجتماعی ایجاد شود.
یادداشت:علی عشقی چهاربرج