با ظهور ویروس کرونا، زندگی و سلامت میلیون ها انسان پس از چند هفته مورد تهدید قرار گرفته است. این بیماری همه گیر نه تنها میزان بالای مرگ و میر ناشی از عفونت ویروسی را به همراه دارد، بلکه باعث فاجعة روانی در کل نقاط جهان شده است. پیامدهای روان شناختی شیوع ویروس کرونا در پنج حیطه عبارتند از پیامدهای روان شناختی شیوع ویروس بر سلامت روان جامعه، سلامت روان کودکان، سلامت روان کارکنان مراقبت های بهداشتی، احساس اندوه جمعی، واکنش سوگ ابرازنشده و تعارضات خانوادگی.
یکی از اقشار سنی که از جنبه‌ی روانی پس از شیوع این ویروس آسیب دیده‌اند کودکان و نوجوانان هستند.
صدمات قرنطینه، تعطیلی مراکز تفریحی، تعطیلی مدارس، عدم ارتباط با جامعه‌ی دوستان و همسالان، حضور افراد خانواده در کنار هم در ساعات طولانی و… تاثیرات منفی زیادی بر این قشر داشته است. به طوری که شاهد درجات مختلفی از افسردگی در نوجوانان هستیم که می توان از واژه‌ی «کاهش انگیزه یا تضعیف روحیه» استفاده کرد.
در واقع انرژی این افراد کاهش یافته و خلق پایینی را در طی روز تجربه می‌کنند. کودکان برای توصیف حالت روحی خود از واژه‌هایی نظیر کلافگی، بی‌حوصلگی، خستگی و نظیر اینها استفاده می‌کنند و در طی روز به شکل منفعل و با کج‌خلقی واکنش نشان می‌دهند. با آنکه هنوز هم در جامعه به اشتباه رجوع به روانپزشک یک ننگ و عار محسوب می‌شود، اما خانواده‌ها باید در صورت مشاهده‌ی مشکلات روانی در نوجوانان‌شان از مراجعه به مراکز بهداشت روان اجتناب نکنند. خصوصا کودکان که از انتقال و توصیف وضعیت روانی خود به بزرگسالان ناتوانند.
برخی بررسی‌ها نشان داده که نتایج خانه‌نشینی کودکان تاثیرات منفی در تناسب اندام، مشکلات قلبی و تنفسی، افزایش وزن و مشکلات روانی اجتماعی در آنان به همراه داشته است.
شواهد این بررسی‌ها نشان می‌دهد این تاثیرات می‌تواند تا بزرگسالی همراه فرد باقی بماند. لذا مطالعه و بررسی‌هایی از این دست کمک می‌کند که آموزش و پرورش، والدین و معلمان در مداخلات خود درخصوص یافتن راهکارهای مناسب برای برون رفت از این وضعیت جدی‌تر عمل کنند.
ارتباط متقابل و تعامل با سایر همسالان و دوستان در محیط اجتماعی یکی از اساسی‌ترین عوامل رشد و سلامت اجتماعی دانش آموزان است. بنابراین بدون شک محدودیت‌هایی که این ویروس به لحاظ ارتباطات اجتماعی ایجاد کرده است بر این مهم اثر منفی گذاشته است. لذا لازم است، والدین این خلا را به شیوه‌های دیگری جبران کنند، اعم از توضیح اصول ارتباطات مجازی با همسالان، بازی‌های گروهی با رعایت فاصله و پروتکل‌ها و…
راهکارهایی برای نوجوانان
اضطراب امری طبیعی است، پس تلاش کنید آن را در حد بهینه و نرمال نگه دارید و اگر متوجه افزایش بی‌رویه و مخرب آن شدید، از راهکارهای کنترل آن و مشاوره با روانشناس استفاده کنید.ذهن خود را به موضوعات مثبت متمرکز کنید و سعی کنید از این فرصت برای انجام تکالیف مهم و لذت بخش که قبلا فرصت آن‌ها را نداشتید، استفاده کنید.راه‌های جدید برای ارتباط با دوستانتان پیدا کنید. در این مسیر خلاق باشید و سعی کنید، ارتباطات مجازی خود را به ارتباطات واقعی نزدیکتر کنید.
با خودتان و دیگران مهربان باشید. به طوری که احساسات و نیازهای خود را بشناسید و به آن‌ها رسیدگی کنید و همچنین اطرافیان خود را در این شرایط کرونا و قرنطینه درک کنید.به بیان احساسات و مسائل خود با اعضای خانواده بپردازید و موقعی که تحت فشار هستید از اطرافیان خود یاری و همدلی طلب کنید. مطالعه و تماشای فیلم‌های آموزنده می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
راهکارهایی برای کودکان و والدین
حداقل یک فعالیت مشترک با کودک در روز داشته باشید. با زبان کودک با او صحبت کنید و به او توضیح دهید که درکش می‌کنید و این شرایط همگانی است. بازی با کودکان؛ در منزل بازی‌های گروهی داشته باشید که حتی پدر خانواده نیز در بازی شرکت داشته باشد. رفتن با وسیله‌ی نقلیه به طبیعت و محیط بیرون از منزل طوری که پنجره‌های خودرو تقریبا بسته باشد و در ساعات کم تردد باشد
شبیه‌سازی طبیعت در منزل مثل استفاده از گیاهان در منزل، استفاده از آب نماها و…بازی‌هایی که با وسایل طبیعی سر و کار داشته باشند مثل آب بازی، بازی با خاک، گل کاری و…
گروه‌های مجازی با دوستان بچه‌ها ایجاد کنید تا تصویری با یکدیگر صحبت و شوخی و بازی کنند.
یادداشت:لیلا بردبار